‘Door naar het sociaal domein te verwijzen, krijgen patiënten vaak passende ondersteuning’

Huisartsenpraktijk de Linde uit Leimuiden werkt met Welzijn op Recept en heeft daarmee positieve ervaringen. De praktijk maakt deel uit van het koplopersproject van Zorg en Zekerheid, een leergemeenschap die onderzoekt hoe Welzijn op Recept onderdeel wordt van de dagelijkse praktijk van zorg, welzijn en de sociale gemeenschap. Huisarts Willem van der Linden en Maartje Kraakman, POH-Somatiek en Ouderen, vertellen over hun ervaringen met Welzijn op Recept.

Hoe lang werken jullie nu met Welzijn op Recept?
Willem: “Drie jaar geleden zijn we vanuit een project van Zorg en Zekerheid met Welzijn op Recept aan de slag gegaan. Daarvoor verwezen we ook al door naar het sociaal domein, maar dan wel incidenteel. We merkten dat veel patiënten baat zouden hebben bij ondersteuning op het gebied van welzijn, maar dat de drempel om hen door te verwijzen naar het sociaal domein vaak hoog was. Daarom hebben we samen met de welzijnsorganisatie afgestemd welke patiënten in aanmerking kunnen komen. Welzijn gaf aan welke mogelijkheden er voor hen zijn om deze patiënten te helpen. Dat leidde tot een nauwe samenwerking waarbij we gericht kijken naar de behoeften van de patiënt en wat het sociaal domein daarin kan betekenen.”

Hoe ziet die samenwerking eruit?
Willem: “We hebben elke drie maanden contact met een welzijnscoach vanuit het sociaal domein. Het gaat dan om overleg over individuele patiënten die we hebben doorverwezen. Daarnaast wisselen we ervaringen uit en kijken we hoe we de samenwerking verder kunnen verbeteren. Voor ons is het belangrijk om niet alleen te verwijzen, maar ook te blijven volgen wat er met de patiënt gebeurt. Dat geeft vertrouwen in de aanpak en zorgt voor een meer persoonlijke benadering.”

Hoe werkt dat in de dagelijkse praktijk, hoe pas je het toe?
Maartje: “Met Positieve Gezondheid als uitgangspunt voeren we ‘het andere gesprek’ vaker, met behulp van het spinnenweb of de vragenlijst. Uit dat andere gesprek komt een vervolg, waarbij we naar een oplossing zoeken in het sociaal domein. Belangrijk is daarbij de vraag aan de patiënt: wat zou hij zelf willen veranderen? Met als doel dat mensen niet steeds voor dezelfde klacht terug komen. Vaak is het toch onderliggende problematiek die in de huisartsenpraktijk niet thuishoort, maar waar het sociaal domein wel mee uit de voeten kan.”

Welke voordelen hebben jullie ervaren?
Willem: “Het meest opvallende is de positieve impact op de patiënten. Door hen naar het sociaal domein te verwijzen, krijgen ze vaak meer passende ondersteuning dan wij in de praktijk kunnen bieden. Daarnaast verlaagt het onze eigen werkdruk. Voorheen probeerden we vaak zelf oplossingen te vinden voor problemen die eigenlijk buiten ons medisch domein lagen.”

Welke tip wil je huisartsen meegeven die Welzijn op Recept willen inzetten?
Willem: “Als je dit wil gaan doen, dan moet je er tijd in investeren. Zeker in het begin moet je geregeld afspreken met de sociale partijen en terugkoppeling geven aan elkaar. Anders is het binnen no time weer helemaal naar de achtergrond verdwenen. Je moet het in je systeem krijgen. Een belangrijke les is het belang van regelmatige ontmoetingen. In het begin kwamen we bijvoorbeeld maar één keer per jaar samen, maar dat bleek niet voldoende. Door vaker samen te komen blijft de samenwerking levendig. Ook digitaal terugkoppelen via systemen zoals VIPLive helpt, maar ik deel zelf liever persoonlijk het verhaal van de patiënt.”

Wat voor verhalen zijn dat?
Willem: “Mensen die steeds maar weer terugkomen met hoofdpijn, terwijl er geen medische oorzaak voor te vinden is. Dan hebben ze letterlijk kopzorgen of angstige gedachten. Over schulden, ruzie met familie en meer. Er kan van alles achter zitten. Dan kunnen we ze overal heen verwijzen of medicatie voorschrijven, maar het biedt geen oplossing want het is geen medische aandoening. Zo kwam er elke twee weken een man bij mij met heftige problematiek. Het ging slecht met hem en hij was suïcidaal. Door positieve gezondheidsgesprekken met hem te voeren en te kijken naar wat hij zelf wilde veranderen, konden we het sociaal domein inzetten. Nu gaat het weer goed met hem en helpt hij anderen met vergelijkbare problemen. Dat soort klachten gaven ons voorheen een hopeloos gevoel omdat we geen hulp konden bieden. Maar als je er zelf hopeloos van wordt, dan kan het zijn dat iemand ergens anders beter geholpen kan worden. Het is de kunst om die patiënt te motiveren om bij gemeente en de welzijnspartijen aan te kloppen.”

Helpt deze aanpak patiënten ook meer regie over hun eigen zorg te nemen?
Willem: “Het draait om patiënten actief betrekken. Ik nodig hen bijvoorbeeld uit om breder naar hun klacht te kijken, vanuit andere gezichtspunten. Ook vraag ik ze om vragenlijsten in te vullen. Dat geeft inzichten en zorgt ervoor dat ze zelf met oplossingen komen. Die eigen inbreng maakt de kans groter dat ze een behandeling of advies daadwerkelijk opvolgen. Uiteindelijk is dat effectiever dan wanneer ik vertel wat ze moeten doen.”

Gerelateerd nieuws