Eindsymposium Hart voor Verbinden: ‘Het is zaak de zorg begrijpelijker te maken’

Om de zorg voor mensen met lage gezondheidsvaardigheden te verbeteren, zijn extra inspanningen noodzakelijk. Dat dit resultaat oplevert, blijkt uit het project Hart voor Verbinden, dat zich richt op de implementatie van vier bewezen interventies. Op 30 september vond bij Zorg en Zekerheid het eindsymposium van Hart voor Verbinden plaats, waar betrokkenen opgedane ervaringen en inzichten deelden.

Susanne Rutten, divisiemanager Zorg bij Zorg en Zekerheid, heette de deelnemers welkom op het hoofdkantoor van de zorgverzekeraar. “We willen uiteraard dat iedereen gezond is, maar dan is het wel belangrijk dat we alle doelgroepen bereiken. Ook mensen met lage gezondheidsvaardigheden. We maken ons namelijk best zorgen over de groep mensen die niet of te laat in beeld is in de zorg. Daarom is het van belang om drempels te verlagen. Dat is ook het mooie van Hart voor Verbinden, dat de interventies hieraan bijdragen.”

Uitdagingen en oplossingen

Na het behandelen van enkele stellingen ging dagvoorzitter Joost Hoebink in gesprek met de leden van het projectteam van Hart voor Verbinden. Irene van der Roest, implementatiemanager bij Rijn en Duin, was de verbinder tussen het projectteam en de praktijken. “Het is belangrijk om in huisartsenpraktijken en apotheken te horen wat er leeft en daar op in te spelen. Veranderen geeft weerstand, maar dit project levert in de toekomst tijd op voor zorgverleners. Soms liet ik een POH van een andere praktijk erover vertellen. Als collega’s spreken ze dezelfde taal, dat helpt.”

Esther Huijgens Tukker, onderzoeker bij LUMC/NeLL, ging met name in op de interventie ‘therapietrouw vergroten door begrijpelijke etiketten’. “De tekst ‘3 keer per dag een tablet’ blijkt voor veel mensen onvoldoende duidelijk. Door het anders op te schrijven, begrijpen mensen het wel. In dit geval: ochtend 1 tablet, middag 1 tablet, avond 1 tablet.”

Rosian Tossaint, programmamanager bij NeLL (National eHealth Living Lab), ging in op het doel van Hart voor Verbinden. “Namelijk om de zorg in de regio te verbeteren op basis van data en proefondervindelijk verbeteringen door te voeren. Ook voor mensen met lage gezondheidsvaardigheden. Het is bekend dat zij minder therapietrouw zijn, dus is het zaak om de zorg begrijpelijker te maken. Het scheelt dat er al proeftuinen voor de interventies waren. Hart voor Verbinden is de trein om op te stappen en snelheid te maken. Gelukkig was er veel draagvlak voor, ondanks de uitdagingen.”

Die uitdagingen zijn mede overwonnen door een goede voorbereiding en aanpak, vertelde Nina van der Voort, projectleider bij Rijn en Duin. “We hebben veel aandacht besteed aan de rolverdeling onder de deelnemende partijen.” Over het vervolg van Hart voor Verbinden sprak Van der Voort de ambitie uit om op te schalen en te verbeteren. “Het project stopt niet als het aan ons ligt.”

Thuismonitoring

De deelnemers gingen vervolgens uit elkaar voor deelsessies naar keuze. Een van de sessies ging over zorg op afstand, specifiek voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden, om zo de ketenzorg overeind te kunnen houden. “Want de zorgvraag groeit en het tekort aan personeel loopt op”, maakte Tobias Bonten de urgentie van innovatie in de zorg duidelijk.

Bonten – huisarts, onderzoeker en initiatiefnemer van Hart voor Verbinden – ging nader in op de Box, een van de vier interventies in het project Hart voor Verbinden. Mensen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten krijgen een box met wearables zoals een weegschaal, een bloeddrukmeter en een stappenteller. Zo kunnen zij zelf risicofactoren zoals bloeddruk en gewicht meten. “Uit onderzoek in Engeland was al gebleken dat dit een bewezen interventie is, met onder andere een lagere bloeddruk als resultaat. Dat bleek daarna ook in het project Stevit, in Leiden en Alphen aan den Rijn.”

Eric Hiddink, innovatiemanager bij Health Base, maakte in zijn presentatie de koppeling tussen Hart voor Verbinden en Gezonde zorg, Gezonde regio (GzGr). Dit project richt zich op de slimme inzet van data om de juiste zorg op te juiste plek te bieden aan patiënten. Ook in deelprojecten van GzGr wordt de Box ingezet bij mensen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.

“Een belangrijke voorwaarde voor het gebruik van een interventie of tool door de zorgverlener, is de integratie ervan in het eigen zorginformatiesysteem”, gaf Hiddink als geleerde les mee naar aanleiding van Hart voor Verbinden. “En dat er gedegen implementatie-ondersteuning is, want zelfs de beste interventies en mooiste tools komen niet goed van de grond als dat er niet is.”

>>> Succesvolle implementatie in de eerstelijnszorg: wat werkt?

Terugvraagmethode

Een van de interventies in Hart voor Verbinden betreft het gebruik van de terugvraagmethode in apotheken. “Eén op de drie Nederlanders heeft beperkte gezondheidsvaardigheden. Veel mensen hebben moeite met medicijninstructies, met risico op verkeerd medicijngebruik tot gevolg”, vertelde Sander Borgsteede, onderzoeker bij Health Base. “We moeten dus zorgen dat iedereen de informatie vanuit de apotheek begrijpt.”

In 2024 zijn daartoe vier apotheken gestart met de implementatie van de terugvraagmethode, die is ingezet bij elke eerste uitgifte van medicijnen. Het gaat om de vraag: ‘Wilt u me vertellen wat ik gezegd heb?’. “Als zorgverlener ben je geneigd om veel informatie te geven, zeker bij de eerste uitgifte van medicijnen”, aldus Esther Huijgens Tukker, onderzoeker bij LUMC/NeLL en met een achtergrond als apotheker. “Het is dan wel belangrijk dat de patiënt aan het einde in eigen woorden kan vertellen hoe hij of zij de medicijnen gaat gebruiken.”

In interviews met apotheekmedewerkers en focusgroepen met patiënten zijn ervaringen opgehaald over de terugvraagmethode. Huijgens Tukker: “Patiënten gaven onder meer aan dat ze beter gaan luisteren als ze weten dat de vraag wordt gesteld. Anderzijds geven medewerkers aan dat de vraag niet altijd goed wordt herkend door patiënten, of het verkeerd opvatten. Dat ze zich een gefaald persoon voelen of negatief reageren, zo van: ‘dat ga ik hier niet aan de balie vertellen’. Een alternatieve vraag kan zijn: ‘Wat heeft de huisarts u al verteld?’. Dat noemen beide kanten een fijne vraag, minder betuttelend.”

LEGO serious play

Een andere groep ging aan de slag met LEGO serious play. Door te bouwen met LEGO-stenen worden gedachten en onderbewuste ideeën uitgedrukt en gedeeld. Dit leidt tot scherpere inzichten, betere samenwerking en het genereren van out-of-the-box oplossingen, zo is de bedoeling.

Tijdens de sessie bouwden deelnemers eerst ieder hun eigen toren en proces, met uiteenlopende aanpakken en symboliek rond drempels, bruggen en beweging. De oefening bleek niet alleen speels, maar ook een waardevolle gespreksstarter.

In de gezamenlijke opdracht daarna werd een utopie gevisualiseerd over hoe zorgbehoevenden kunnen participeren. Er ontstond een aanpak waarin samenwerking, verbinding en duidelijke routes voorop stonden. Betrek degene om wie het gaat zo vroeg mogelijk in het project of proces. Niet pas na een interventie of na afloop, maar direct samen met de mensen om wie het gaat.

Het hybride zorg implementatiespel

Onder leiding van Rosian Tossaint speelden deelnemers het spel Gezondheidsweg. Dit spel is gebaseerd op het Hybride Zorg Management Model. Het model helpt zorgorganisaties om hybride zorg goed te organiseren en de kwaliteit ervan te verbeteren.

De spelers kropen in de rol van patiënt en ervoeren wat er gebeurt met hun gezondheid wanneer een huisartspraktijk digitale en hybride zorg wel of niet goed organiseert. Door het spel te spelen en hartjes te verzamelen op hun speelkaart, ontdekten de deelnemers welke factoren belangrijk zijn voor de kwaliteit van hybride zorg.

Er ontstonden interessante gesprekken over de uitdagingen bij het invoeren van hybride zorg. Een belangrijke conclusie was dat organisaties de juiste voorwaarden moeten creëren in zowel de organisaties als het zorgproces om e-health duurzaam toe te passen en uit te breiden.

Implementatieplan en verdieping op interventies

Recent heeft het projectteam van Hart voor Verbinden een implementatieplan opgeleverd. Het doel van dit plan is om zorgverleners, beleidsmakers en andere betrokken partijen te ondersteunen bij het structureel verbeteren van de zorg door één of meer interventies duurzaam in te bedden in de eerstelijnszorg.

Daarnaast zijn er verdiepende documenten opgesteld over de afzonderlijke interventies van Hart voor Verbinden. Ook is er een whitepaper gemaakt over succesvolle implementatie in de eerstelijnszorg naar aanleiding van het project. Alle documenten zijn te bekijken en te downloaden op de projectpagina van Hart voor Verbinden op de website van Rijn en Duin.

Deelnemende partijen

Hart voor Verbinden wordt gesubsidieerd vanuit ‘Samen Beslissen’ van Zorginstituut Nederland. Het project maakt deel uit van de regeling ‘Leren gebruiken van Uitkomstinformatie voor Samen beslissen’ van het Zorginstituut Nederland. De uitvoering ligt in handen van Stichting Health Base, Rijn en Duin en het Nationaal eHealth Living Lab (NeLL). Er wordt samengewerkt met organisaties zoals LUMC, Pharos, Nivel, zorgverzekeraar Zorg en Zekerheid en Zorgbelang inclusief.

Gerelateerd nieuws